پاتیناژ یا اسکیت روی یخ


پاتیناژ یا اسکیت روی یخ
پاتیناژ (patinage) به معنی سر خوردن، لغت فرانسوی اسکیت روی یخ است و مانند بسیاری از مواردی که منشاء ورودشان به ایران فرانسه بوده است، با نام `فرنگی` آن شناخته میشود.
تعریفی که در لغتنامه ها برای پاتیناژ آمده چنین است: ` حرکت روی یخ به وسیله اسکیت –تیغه های باریک فولادی که در انواع ابتدایی آن به کفش بسته می شد و بعدها به طور بخشی یک پارچه با کف پوتینهای مخصوص ساخته می شد.`
پاتیناز در ابتدا تنها برای سرگرمی بر روی رودخانه ها، حوضچه های طبیعی و دریاچه های یخ زده به انجام میشد و بعدها در میان ورزشها جای گرفت و مدتهاست که زمینهای سرپوشیده چهار فصل برای پرداختن به آن وجود دارد.

قدیمیترین مدارک تاریخی
اولین اشاره واقعی به پاتیناژ در کتابی نوشته راهبی اهل کانتربوری به نام ویلیام فیتز استفن (William Fitz Stephen) دیده شده است. او در کتاب خود درباره توماس بکت (Thomas Beckett 1170-1118) اسقف اعظم کانتربوری، در شرح واقعه ای در زمستان کانتربوری، چنین نوشته است:
`اگر زمینهای باتلاقی فینزبوری و مورفیلد یخ بزنند، کودکان اهل لندن به بازی میپردازند. بعضی از این بچه ها استخوانهایی به مچ پای خود میبندند و چوب دستیهایی ساده و کارکرده در دست میگیرند. آنها مانند پرندگان یا تیرهایی از چله کمان در رفته، بر روی یخ پرواز میکنند. ناگهان دو کودک با هم مقابله میکنند، چوب دستیهای خود را بالا گرفته و تا جایی که یکی بر زمین بیافتد به یکدیگر میتازند. سر این بچه ها معمولا ضربه میخورد یا دست و پایشان میشکند...`
چوب دستیهایی که فیتز استفن از آن صحبت کرده است برای حرکت کردن مورد استفاده قرار میگرفته است زیرا اسکیتهای یخ اولیه، لبه تیزی که در اسکیتهای امروزی موجب سر خوردن میشود را نداشتند. .
اولین توصیف پاتیناژ در یک اثر هنری در قرن پانزدهم و توسط یوهانس بروگمن (Joannes Brugman) هلندی تصویر شده است. این اثر حکاکی روی چوب، لیدوینای مقدس قدیس حامی اسکیت بازان را در هنگام افتادن بر روی یخها نشان میدهد. لیدوینا دختری نوجوان بود که هنگام زمین خوردن در پاتیناژ دچار شکستگی دنده شد و هرگز درمان نشد. این اثر اولین کار هنری است که پاتیناژ به عنوان موضوع اصلی تابلو در آن حضور دارد. یک نکته مهم دیگر در این تابلو تصویر مردی در پس زمینه است که در حال اسکیت بر روی یک پا قرار گرفته که این حالت بدون داشتن اسکیت تیغه دار ممکن نیست و نشانگر این امر است که در آن زمان اسکیتهایی با لبه تیز وجود داشته اند.
ورزشهای بر مبنای پاتیناژ
تعدادی از مهمترین رشته های ورزشی با مبنای پاتیناژ از این قرارند:
پاتیناژ نمایشی یا Figure Skating
ورزشی است که در آن افراد به صورت تک نفره ، دو نفره یا گروهی به انجام حرکات پرشی، سرعتی و تعادلی می پردازند و معمولا این حرکات را متناسب با یک قطعه موسیقی انجام میدهند .
هاکی روی یخ یا Ice hockey
یک ورزش تیمی است که در آن اعضای هر تیم کوشش میکنند یک گوی مخصوص را به کمک چوبدستیهایی با لبه برگشته، به دروازه حریف وارد کند. چوب دستیهای این ورزش متناسب با راست دست یا چپ دست بودن بازیکن ساخته میشوند.
پاتیناژ سرعتی یا Speed skating
ورزشی است که شرکت کنندگان باید مسافت مشخصی را با سرعت بیشتر طی کنند.
پاتیناژ نوردیک یا Tour skating
ورزشی سرگرم کننده است که عامل زمان در آن مطرح نیست و شرکت کنندگان مسافتهای زیادی را بر روی یخ طبیعی پاتیناژ می کنند.
منبع:دانشنامه رشد