جمعیتــ براساس آمار های رسمی، جمعیت استان قم در سال 1390 حدود یک و نیم میلیون نفر است، که از این تعداد بیش از نود درصد جمعیت در نقاط شهری، و کمتر از ده درصد در روستاها ساکن هستند. بزرگترین شهر استان شهر قم است، که از نظر جمعیت رتبه ششم را در بین شهر های کشور دارد. قم در سال های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی رشد سریعی داشته است. این رشد سریع جمعیت بدلیل موقعیت بین راهی، وجود موقعیت مذهبی از جمله حرم مطهر حضرت معصومه (ع)، وجود بزرگترین حوزه علمیه جهان تشیع، نزدیک بودن به پایتخت داشتن چند شهرک صنعتی و غیره دانست. در طول قرن های گذشته مردمانی از دیگر مناطق کشور به این استان مهاجرت کرده اند، آمار دقیق تاریخی از این مهاجرت های در دست نیست. مهاجران خارجی به خصوص از کشور های چون افغانستان، عراق و پاکستان به دلیل مسایل سیاسی در کشور های همسایه، و عوامل دیگر به این شهر روی آورده اند، در مجموع حدود 150هزار تبعه خارجی در استان قم اقامت دارند.
کیان و زبان ــ تیره اصلی مردم قم دنباله ساکنان اولیه ایران است، زبان مردم این استان فارسی است. امروزه زبان عموم مردم قم به لهجه تهرانی نزدیک شده، و لهجه قمی به تدریج رو به فراموشی است. اما مهاجران ساکن در این استان علاوه بر زبان فارسی، به زبان و گویش خاص خود هم سخن میگویند.
مذهبــ مردم قم نیز مانند مردم دیگر مناطق ایران، پیش از ورود دین اسلام به این سرزمین پیرو آیین زرتشت بودند، وجود آتشکده های نویس، کرمجگان،لنگرود و چاهک، این فرضیه را ثابت میکند. براساس اسناد و مدارک تاریخی، از بدو ورود اسلام به ایران، مردم قم با آغوش باز اسلام را پذیرفتند، و همواره از پیروان و رهروان خاندان عصمت و طهارت بوده اند.
اقتصاد ــ عمده ترین مساله تاثیرگذار در اقتصاد استان قم، گردشگری مذهبی است، و علت آن وجود بارگاه ملکوتی حضرت معصومه (ع)است. در تمام فصل های سال، زائران بسیاری را از نقاط مختلف کشور و سایر کشورها به قم می کشاند، این امر موجب رونق بازار کار و خدمات در این شهر شده، و در امر اشتغال نقش بسزایی دارد. پس از صنعت گردشگری، صنایع و معادن، کشاورزی، صنایع دستی و سوغات، از منابع مهم اقتصادی استان محسوب میشوند، که البته دو مورد اخیر نیز از برکات توسعه صنعت گردشگری قلمداد میشوند.
منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان، نیز با رقه ای از امید در توسعه اقتصادی استان محسوب میشود، وجود سه شکارگاه در نقاط مختلف استان قم و حیوانات متنوع آنها، به عنوان امکان بالقوه ای برای گسترش گردشگری و جذب درآمد های اقتصادی برای مردم استان تلقی میشود.
منابع آب ــ رودها: رودهای این استان بیشتر از غرب به شرق و از جنوب به سمت شمال جریان دارند، مهم ترین رودهای استان عبارتند از: رود های اصلی قره چای و قمرود (اناربار)، و رود های فرعی امامزاده اسماعیل، بیدهند (ابرجس)، قره سو و طغرود. رود های شور کرج و جاجرود از شمال استان تهران، وارد استان قم شده و سرانجام به دریاچه ی نمک میریزند. تعدادی رود های فصلی کوچک نیز به دریاچه حوض سلطان در شمال استان وارد میشوند.
سدها ــ سه سد مخزنی امامزاده اسماعیل، سد کبار و سد سنجگان با هدف تامین آب کشاورزی و تغذیه سفره های آب زیر زمینی نواحی اطراف احداث شده است. سد های انحرافی نسبتآ مهمی نیز در سطح استان استان بر روی رود های مختلف به منظور انحراف آب رودها به کانال های آبیاری در زمین های کشاورزی زده شده است. سد کبار، از جمله آثار ثبتی میراث فرهنگی و گردشگری استان قم است، و از قدیمی ترین سد قوسی جهان محسوب میشود. یکی دیگر از سد های مخزنی سد پانزده خرداد است، این سد اگر چه در خارج از استان احداث شده، هدف از ساخت آن تامین آب آشامیدنی مورد نیاز مردم قم بوده است.
آب های زیرزمینی ــ موقعیت های اقلیمی استان قم موجب شده، مردم این منطقه از دیرباز به احداث قنات و حفر چاه برای آبیاری بخش عظیمی از مزارع خود روی آورند.
زیستگاه های جانوری ــ گروه های کوچکی از حیات وحش در بعضی از مناطق قم دیده میشود، که گونه هایی از قوچ، میش، بز، آهو، جبیر، خوک، روباه، شغال، جوجه تیغی، خرگوش، گربه وحشی، گرگ و انواع پرندگان و خزندگان در آنها پراکنده اند. منطقه پلنگ دره، به علت داشتن زیستگاه های جانوری و گیاهی و وجود پلنگ در آن، با وسعتی معادل سی هزار هکتار، در جنوب غربی قم و در جاده سلفچگان به نیزار واقع شده است.