تاریخ در کوچه‌های منیریه





خانه فرمانفرا یكی از خانه‌های به جا مانده از دوره فرمانفرماست و اثری فاخر در معماری به حساب می‌آید كه روزگاری جزو املاك منیریه، زن كامران میرزا نایب‌السلطنه پسر سوم ناصرالدین شاه بود كه پس از فوت كامران میرزا، زمین‌های این محله به عبدالحسین میرزا فرمانفرما نوه سردارعباس‌میرزا، یكی از شاهزاده‌های قاجاری و نخست‌وزیر ایران فروخته شد.



خانه فرمانفرما را باید در تهران، محله منیریه ببینید. نشانی دقیقش می شود خیابان ولیعصر (عج)، بالاتر از میدان منیریه، كوچه‌ی شهید كریمی‌طینت، پلاک 10. جایی که دو سیمرغ و تندیس تاج پادشاه قاجاری بر سر در خانه به چشم می خورد و حیاط بزرگ خانه پر از درختان خرمالو و شاتوت و انجیر است.


خانه فرمانفرما که به خانه مینایی هم معروف است پنج سال پیش در فهرست میراث فرهنگی تهران به ثبت رسید اما با بی مهری مسئولان میراث فرهنگی مدتی قبل از این فهرست بیرون آمد تا در مسیر تخریب جدی قرار بگیرد. دلیل این حذف هم چیزی نبود جز کمبود اعتبارات برای تعمیر و نگهداری بنا!


این خانه بیش از 100 سال پیش، با 480 مترمربع مساحت توسط شانزدهمین پسر عباس‌میرزا ولیعهد، ساخته شد‌ و بعد از چند بار دست‌به‌دست شدن، فرهاد مینایی در سال 1345 آن را از تقی‌رضا، یكی از قصاب‌های معروف تهران، به قیمت 140هزار تومان خرید.

این خانه دو طبقه دارد که در هر کدام از طبقات آن پنج اتاق ساخته شده است که به هم راه دارند و در واقع تو در تو هستند. در بعضی از اتاق ها شومینه می بینید و تزئینات همه آنها مقرنس کاری های ظریفی است که در برخی قسمت ها تخریب شده اند


در این خانه قاجاری نشانه های معماری قدیم ایران را می توانید ببینید؛ از آب انبار و اتاق های زمستانه و تابستانه گرفته تا طاقچه، آینه کاری و حوض قدیمی که همه آنها هنوز توسط ورثه فرمانفرما مورد استفاده قرار دارند.


خانه مینایی دو در ورودی دارد که یکی برای رفت و آمد اهالی خانه استفاده می شود و دیگری برای عبور وسایل نقلیه و پارک ماشین در حیاط خانه. خانه مینایی ها بین دو کوچه قرار دارد. به همین دلیل هم از در شمالی و هم از در جنوبی می توانید وارد خانه شوید. اما ورودی اصلی خانه از سمت جنوب است که قسمت تابستان نشین خانه هم به حساب می آید و حیاط و حوض زیبایی دارد. اما در ورودی شمالی خانه که زمستان نشین به حساب می آید، حیاط و حوض کوچک تری ساخته شده است.



این خانه دو طبقه دارد که در هر کدام از طبقات آن پنج اتاق ساخته شده است که به هم راه دارند و در واقع تو در تو هستند. در بعضی از اتاق ها شومینه می بینید و تزئینات همه آنها مقرنس کاری های ظریفی است که در برخی قسمت ها تخریب شده اند. پی این خانه از سنگ و آجر است و کف آن کمی پایین تر از سطح کوچه ساخته شده تا آب قنات راحت تر به خانه بیاید.


خانه فرمانفرما، در سال های نه چندان دور میزبان نوحه خوانی ها و مراسم مذهبی محله منیریه بوده که مردم تمام کوچه های اطراف عزاداری محرم و دهه عاشورایشان را در این خانه برگزار می کردند. درست مثل کودکانی که به جای خیابان در حیاط بزرگ و سرسبز این خانه بازی می کردند.