آيت الله کبير قمي
شرح مختصر:
آيت الله شيخ ابوالقاسم قمی معروف به آيت الله کبير قمی از علما و اساتيد معروف حوزه علميه قم در سال 1281 ه . ق در قم متولد گرديد.

وی تحصيلات خود را در قم آغاز نمود و برای تکميل معلومات و بهره مندی از محضر استوانه های اصول و فقه ( مرحوم آخوند خراسانی و سيد محمد کاظم طباطبايی يزدی ) مدتی نيز در نجف به سر برد و پس از نيل به درجه اجتهاد، به شهر قم بازگشت و به تدريس در حوزه عمليه قم پرداخت.
وی در سال 1353 ه . ق در سن هفتاد و دو سالگی دار دنيا را وداع گفت و در مسجد بالاسر حرم مطهر حضرت معصومه نزديک قبر شيخ عبدالکريم حايری يزدی به خاک سپرده شد.

________________
منبع:اداره کل میراث فرهنگی وصنایع دستی گردشگری استان قم









شرح مفصل:

ولادت
آیت الله العظمی حاج شیخ ابوالقاسم قمی مشهور به کبیر و خازن الحرم، در سال 1380 هجری قمری در قم به دنیا آمد. پدرش ملا محمدتقی قمی خود از علمای وقت شهر قم به حساب می‏آمد.
تحصيلات
مرحوم کبیر از همان خردسالی علاقه خود را به علوم دینی نشان داد و تحصیلات ابتدایی را در قم و کاشان و اصفهان نزد اساتید مشهور این سامان آغاز کرد و رفته رفته آگاهی خود را درباره فقه و اصول بالا برد.
سپس در حدود بیست و پنج سالگی به نجف اشرف مشرف شد و از وجود آيات عظام: ميرزا خليل تهراني نجفي، آخوند ملامحمد كاظم خراساني و سيدمحمد كاظم يزدي در نجف استفاده برد. بعد از سالهای متمادی که از درس اساتید بزرگ استفاده کرد بالاخره در سال 1324 قمری به قم بازگشت و در این ایام ایشان یکی از علمای مشهور روزگار خود شد و در قم از ایشان بسیار استقبال شد و درس ایشان از درسهای مهم و شلوغ دوران بود. ضمنا در همین ایام بسیاری از مردم قم و اطراف از این مرد بزرگ تقلید می‏کردند. همچنین ایشان در مسجد امام حسن عسکری(ع) به اقامه جماعت نیز مشغول بود.
اساتید و تالیفات
در سالهایی که مرحوم شیخ ابوالقاسم قمی مشغول تحصیل بود از اساتید و بزرگانی در ایران و عراق کسب فیض نمود که برخی از این اساتید عبارتند از:
حاج شیخ محمد حسن نادی، حاج شیخ محمد جواد قمی، حاج ملا محمد نراقی، میرزا فخرالدین نراقی، حاج آقا رضا همدانی صاحب مصباح الفقیه، حاج میرزا حسین خلیلی تهرانی، آخوند ملا محمد کاظم خراسانی، سید محمد کاظم طباطبایی یزدی.
همچنین مرحوم کبیر قمی از برخی از بزرگان نیز اجازه روایت گرفته که عبارتند از:
میرزا ابوالمعالی کلباسی، میرزا محمد هاشم چهار سوقی اصفهانی، حاج آقا منیرالدین بروجردی اصفهانی، سید محمد علوی بروجردی کاشانی، آخوند ملا محمد کاظم خراسانی و سید محمد کاظم طباطبایی یزدی.
مرحوم شیخ ابوالقاسم کبیر به دلیل مراجعات زیاد مردمی و فعالیتهای اجتماعی کمتر توانسته است تالیفاتی داشته باشد، ولی آنچه نگاشته همگی برجسته می‏باشند كه برخي از آنها عبارتند از:
حاشیه بر کفایة الاصول، حاشیه بر تفسیر صافی ملا محسن فیض کاشانی، رساله علمیه و تصحیح و مقدمه بر جمال الاسبوع سید بن طاوس.
شاگردان
آیت الله العظمی کبیر دارای شاگردان زیادی بوده‏ است که همگی از عالمان و برجستگان شده و دارای وجاهت خاصی بوده‏اند که به برخی از شاگردان ایشان عبارتند از:
امام خمینی، موسوی گلپایگانی، حاج میرزا محمد فیض قمی، حاج سید احمد شبیری زنجانی، ملا علی همدانی، میرزا عبداللّه چهلستونی تهرانی، میرزا محمود روحانی قمی، میرزا ابوالفضل زاهدی قمی، حاج سید مصطفی صفایی خوانساری، شیخ مهدی حرم پناهی قمی، میرزا محمد تقی اشراقی قمی، شیخ عبدالهادی حاج آخوند قمی، حاج سید محمد علوی قزوینی، حاج آقا ضیاء استر آبادی تهرانی، شیخ محمد حسین ناصر الشریعه قمی‏، شیخ محمد حسن آقا نجفی قمی و بسیاری از بزرگان دیگر.
اخلاق كبير
خود نان جو می‏خورد و برای همسر سیده‏اش نان گندم می‏خرید
بنابر آنچه نقل شده است مرحوم آیت الله العظمی کبیر در سهم امام(ع) تصرّف نمی‏کرد و بر این عقیده بود که اموراتش باید به غیر سهم بگذرد. زندگی کاملا درویشی و بی آلایشی داشت، حتی خادمی نداشت که به کارهای بیرونی او برسد و ایشان تمام کارهایش را از خرید مایحتاج خانه، آب آوردن و دیگر امور، خود انجام می‏داد.
مرحوم آیت‏اللّه العظمی گلپایگانی نقل می‏کند که ما عمدتاً برای استفاده از اخلاق و انفاس قدسی آیت الله کبیر به درسش می‏رفتیم و علاوه بر آن از علمش هم بهره می‏بردیم.
یکی از ویژگیهای مرحوم کبیر احترام و اکرام سادات بود. چنانچه منقول است همسر ایشان از سادات بود و فوق العاده مورد احترام ایشان، به گونه‏ای که خود از نان جو استفاده می‏کرد، ولی مقیّد بود برای او نان گندم تهیه کنند. آمده است که: ایشان معمولاً کنار سفره خود، فقرا و سادات مستمند را می‏نشاند و از آن غذایی که خود می‏خورد به آنها هم می‏خورانید.
یکی دیگر از خصوصیات ایشان دوری از حاکمان و پرهیز از مراوده با آنان بوده است. نقل است که مرحوم کبیر تنها با سادات و اهل علم خوب بود، با متنفذین هیچ خوب نبود به گونه‏ای که هیچیک از آنان جرأت نداشتند برای او هدیه‏ای بفرستند.
آيت الله شيخ ابوالقاسم قمي، نسبت به شاگردان و مؤمنان و همطرازهاي خود كمال تواضع و حق‏شناسي را داشت، یکی از شاگردان ایشان که از یزد به قم مهاجرت کرده است می‏گوید: در روزهاي اول كه از يزد به قم براي ادامه تحصيل آمده بودم، خيلي كوچك بودم و هنوز معمّم نشده بودم، روزي در مسجد امام حسن عسكري(ع) پولي از دستم افتاد، دنبال آن مي‏گشتم ناگاه پيرمرد اهل علمي كه در نزديك آنجا بود جلو آمد و از من پرسيد: چه گم كرده‏اي؟ عرض كردم: پولم گم شده است، ايشان هم به جستجو پرداخت تا پول را پيدا كند، من در آن وقت او را نشناختم بعد شناختم كه همان عالم بزرگ شيخ ابوالقاسم كبير قمي بود.
همچنین نقل شده است که در مجلسي كه حاج شیخ عبدالکریم حائري حضور نداشته، واعظی در منبر نام مرحوم کبیر را به عنوان حضرت آيت الله برد، بي‏درنگ آقاي شيخ ابوالقاسم به واعظ رو كرد و گفت: آيت‏الله، آقاي شيخ عبدالكريم است، و ديگر به من آيت الله نگوييد.
وفات
سرانجام حضرت آیت الله العظمی شیخ ابوالقاسم قمی، در يازدهم جمادي‏الثاني سال 1353 هجری قمري یعنی تقریبا دو سال قبل از رحلت آيت الله العظمي حاج شيخ عبدالكريم حائري(ره) در شهر مقدس قم از دنیا رفت. مردم تشييع كم سابقه‏ای از پیکر مطهر ایشان به جای آوردند و بعد از آنکه مرحوم حاج شیخ محمد کبیر بر ایشان نماز گذارد، جنازه پاکش در قسمت بالاسر حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.
________
منبع:تبیان