آيت الله سيد مصطفى صفائى خوانسارى (ره)

خاندان پدرى آيت الله سيد مصطفى صفائى خوانسارى (ره) از سادات حسينى و از بزرگان علم و سيادت در عصر خود بودند و به سادات مدينه انتساب داشتند. آيت الله العظمى مرعشي در تجليل از وى مى نويسد: «آيت الله سيد احمد صفائي داراى فرزندانى بود كه عالم جليل تشيع آيت الله حاج سيد مصطفى حسينى صفائى خوانسارى از مشهورترين و افضل و ارجمندترين است كه در قم سكونت دارد.»

در ماه ربيع المولود سال 1321 قمرى (1281 شمسى) در اين خاندان بزرگ در شهرستان خوانسار، پسرى چشم به جهان گشود كه او را سيد مصطفى ناميدند. سيد مصطفى وقتى به سن تحصيل رسيد به مكتب رفت سپس به تحصيل مقدمات علوم حوزوى روى آورد و باحافظه قوى و هوش سرشار در نوجوانى روانه مدرسه علميه (مريم بيگم) خوانسار شد. مقدمات را درمحضر دايى بزرگواش مرحوم حجه الاسلام و المسلمين حاج سيد على رضوى خوانسارى آموخت, سپس سطوح عالى را در محضر والد بزرگوارش آيت الله سيد احمد صفايى خوانسارى و شخصيت هاى علمى آن زمان خوانسار همچون آيات آخوند محمد بيدهندى , مرحوم سيد على اكبر بيدهندى و مرحوم آقا ميرزا محمود ابن الرضا خوانسارى به پايان رسانيد. درشعبان المعظم 1340 ق كه آيت الله العظمى حائرى به قم مهاجرت نمود آيت الله سيد مصطفى صفايى خوانسارى نيز درهمين سال براى كسب فيض از محضر آيت الله حائرى به قم هجرت كرد و چندين دوره در حوزه درس اصول و فقه ايشان شركت جست. به طور كه در شمار خواص اصحاب مرحوم آيت الله حائرى در آمد.آيت الله سيد مصطفى صفايى خوانسارى براى استفاده از محضردرس اساتيد بزرگ نجف اشرف به حوزه نجف مسافرت كرد و در آن جا از محضر اساتيدى چون سيد ابوالحسن اصفهانى و ميرزا حسين نائينى , حاج شيخ محمد حسين قمى، آقازاده خراسانى، آقا رضا مسجد شاهى اصفهانى نيز بهره مند شد. سپس به قم بازگشت و تا آخر عمر آيت الله حائرى در محضر درس ايشان به تحصيل پرداخت. آيت الله خوانسارى در كنار تحصيل به تدريس، مباحثه و تأليف پرداخت و همچنين براى تحصيل معارف عقلى و علم كلام، فلسفه و عرفان، مدتى در حوزه درس عارف بزرگ آيت الله العظمى ميزرا محمد على شاه آبادى و آيت الله العظمى رفيعى قزوينى شركت كرد. قسمتى از تاليفات ايشان عبارتند از: الديانة الاسلاميه ـ بقريرات درس فقه و اصول آيت الله العظمى حائرى , الجواهر المودعه , حواشى بر «درر الفوائد» آيت الله حائرى .

درمجموع مى توان گفت وى پس از رحلت آيت الله بروجردى در رديف مراجع تقليد قرار داشت. او بسيار «حاضرالذهن» بود به طورى كه بعضى او را كتابخانه سيار مى خواندند. آيت الله صفائى خوانسارى در طول مدت اقامت 15 ساله آيت الله العظمى بروجردى در قم همواره با ايشان محشور بود و در خانه و محل درس و رفت و آمد و در جلسه استفتا و... از ياران خصوصى ايشان به شمار مى آمد. مرحوم آيت الله صفايى خوانسارى از معدود شخصيت هاى علمى حوزه علميه قم بود كه در زمينه علوم مختلف اسلامى صاحب نظر بود. در زمان مرحوم آيت الله العظمى بروجردى دانشمندان و نويسندگان بسيارى از حوزه هاى علميه جهان تشيع اقدام به نوشتن كتاب هايى در زمينه علوم مختلف اسلامى مى كردند و به محضر آيت الله بروجردى مى فرستادند. آيت الله بروجردى اين نوع كتاب ها را در اختيار مرحوم آيت الله خوانسارى قرار مى داد تا بعد از مطالعه در مورد مطالب كتاب نظر دهد. مرحوم خوانسارى از بدو ورود به قم در جرگه علاقه مندان به حضرت امام خمينى (ره) قرار گرفت و ارتباط زيادى با ايشان داشت.

علاوه بر اين مرحوم خوانسارى دربسياري از دروس همراه و همدرس امام بود. خداوند اين توفيق را به آيت الله. خوانسارى عنايت فرموده بود كه منيت خويش را زير پا بگذارد. او در نهايت سادگى، زندگى بسيار فقيرانه اى داشت و از ابتدايى ترين امكانات محروم بود. دينارى پس انداز نمي کرد به صورت پياده جهت اقامه نماز جماعت به مسجد و مدرسه و يا مجالس ديگر مى رفت و براى تامين حوائج روزمره اش شخصا به نانوايى ،قصابى و بقالى مراجعه مى كرد. اگر مدتى هم درصف مى ماند اصلا گلايه اى نداشت.از ديگر ويژگي هاى آيت الله خوانسارى مى توان به نكات زير اشاره نمود: اهل مطالعه بودـ در علم درايه، حديث،رجال و كتاب شناسى مهارت فوق العاده اى داشت - كتابخانه بسيار نفيسى داشت كه از بهترين كتابخانه هاى موجود بود و علاوه بر كتاب هاى مختلف چاپى، كتاب هاى نفيس خطى منحصر به فرد داشت. پس از رحلت او تمام كتب ايشان از طرف مقام معظم رهبرى «مدظله »خريدارى و وقف آستان قدس رضوى شد. مرحوم خوانسارى در گسترش كتابخانه ها از جمله كتابخانه هاى مدرسه فيضيه و مسجد اعظم نقش ارزنده اى داشت. در نهايت در شامگاه روز پنج شنبه 23/7/71 شمسى روح بلند آيت الله. سيد مصطفى صفائى خوانسارى به ملكوت اعلى پيوست. پيكر پاك اين عالم ربانى از مسجد امام حسن عسکرى (ع) به طرف حرم مطهر حضرت معصومه(س) تشييع و در مسجد بالاسر بارگاه ملكوتى حضرت معصومه (سلام الله عليها) در كنار ديوار بين مسجد طباطبايى و مسجد بالاسر به خاك سپرده شد.















_______________
منبع:اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان قم