درباره همدان پايتخت تاريخ وتمدن ايران
قبل از ارائه مقاله همه شما قمیا را به شهر شعر و ادب کهن همدان دعوت می کنم حتما امسال تابستان به شهر ما سری بزنید ترشی هم فراموش نکنید بخرید
مخصوصا ترشی گردو و ترشی اجیل
یکی از شهرهای غربی و کوهستانی ایران وچهاردهمین شهر پرجمعیت ایران که در استان همدان و در دامنه رشته کوه الوند واقع شدهاست. همدان یکی از شهرهای تاریخی-فرهنگی و توریستی ایران به شمار میرود که هرودوت بنای آن را در سدهٔ هشتم پیش از میلاد در دوران مادها بهدست دیاکو و به عنوان هگمتانه ذکر کردهاست .این شهر در سیصد و سی و هفت کیلومتریجنوب غربی تهران ، در دامنه قله الوند در ارتفاع ۱۸۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد و یکی از شهرهای سردسیر ایران به حساب می آید.همدان پايلوت صنعت گردشگري و صنايعدستي كشور، هم از حيث ميراث فرهنگي و قدمت تاريخي و هم از حيث امكان وضعيت گردشگري است. همدان در مهمترین مسیر مواصلاتی غرب کشور واقع شده است و آزاد راه همدان-ساوه تنها کریدور غرب کشور و محوری امن برای حمل کالا و مسافر است.
این شهردر مرداد سال ۱۳۸۸ به عنوان یازدهمین کلانشهر ایران معرفی شده و هم اکنون «مجموعه بزرگ شهری همدان» شامل شهرهای همدان، اسدآباد، بهار، لالجین، جورقان، صالح آباد و مریانج است
در سالهای ۱۳۰۰ تا ۱۳۰۴ خورشیدی مهندس آلمانی کارل فریش (Karl Frisch) یکی از مدونترین نقشههای شهری را برای همدان طراحی کرد که از نوع نقشه های شعاعی محسوب می شود. میدان مرکزی همدان(میدان امام) تنها یک خواهرخوانده در شهر کارلسروهه (به آلمانی: Karlsruhe) دارد. در این میدان ۶ خیابان اصلی بهطور موازی به میدان اصلی شهر وصل شدهاند.
همدان پایتخت تاریخ و تمدن ایران
همدان، اولین پایتخت نخستین شاهنشاهی در ایران در ۲۷۰۰ تا ۲۵۵۰ سال پیش بودهاست.این شهر را نخستین شاه ماد بنیان نهاد و آن را در زبان ایرانیان دوران مادها هگمتانه به معنی «جای گرد آمدگان» نامیدند. همدان پایتخت تابستانی شاهان هخامنشی و اشکانی نیز بودهاست .نام هگمتانه به مرور زمان در دوران ساسانیان به اَهمتان ، اَهمدان و سپس به همدان دگرگون شدهاست. آثار مکشوفه از محوطهٔ باستانی هگمتانه و نیز کتیبههای گنجنامه آثاری از آن زمان میباشند. آثار تاریخی، فرهنگی متعدد موجود در همدان، موجب شد تا در جلسه مورخ 02/02/1370 شورای عالی شهرسازی و معماری کشور، همدان به عنوان یکی از شش شهر تاریخی، فرهنگی کشور شناخته شود،همچنین در سال ۱۳۸۵ مجلس شورای اسلامی در مصوبهای همدان را پایتخت تاریخ و تمدن ایران اعلام کرد.
قبل از اسلام
مهاجرت اقوام آریایینژاد ماد از حدود ۳۵۰۰ سال پیش به منطقه غرب ایران و محدوده فعلی استان همدان به تدریج منجر به شکل گیری نخستین حکومت فراگیر به مرکزیت هگمتانه (همدان) در فلات قاره ایران گشت. بر اساس نوشتههای هرودوت مورخ یونانی به دستور دیاکو نخستین پادشاه ماد در هگمتانه (همدان) پایتخت آنان استحکامات عظیمی شامل ۷ دژ مشهور به هفت حصار و کاخهای شاهی برپا شد. بیشتر پژوهندگان علوم تاریخ و باستانشناسی بر این باورند که تپه و بناهای امروزی هگمتانه در دل شهر همدان، برجای ماندهٔ بقایای همین تأسیسات میباشند.
از دوره هخامنشیان علاوه بر سنگ نوشتههای میخی گنجنامه همدان تعداد قابل توجهی اشیاﺀ زرین و سیمین و نیز بقایای کاخهای سنگی به یادگار ماندهاست .
از دورههای سلوکی واشکانی در همدان گورستان پارتی برجای است.
در دوره ساسانی شهر همدان یکی از ضرابخانههای این حکومت بوده وسکههای متعددی از این دوره در دست میباشد
بعد از اسلام
اعراب در یورش به ایران گشودن همدان را به سال ۶۴۵ میلادی پس از فتح نهاوند بزرگترین پیروزی خود بر ساسانیان شمردهاند . تازش مغولان به همدان طی سالهای ۶۱۸ و ۶۲۱ آنجا را همچون دیگر شهرهای آباد و بزرگ ایران زمین یکسره دستخوش ویرانی ساخت. بیشتر مردم در دفاع قهرمانانه جان خود را باختند و بعداً شهرکی در حومة شمالی شهر بنام همدان نو، پا گرفت.
در عهد ایلخانان این شهر تا حدی اهمیت سابق را باز یافت.در زمان وزارت خواجه رشیدالدین فضلالله همدانی این شهر از توجهات آن وزیر بهسازگر و دانشمند برخوردار شد، اما در دورههای تیموری و ترکان باز از تهاجمات برکنار نماند.
احمد پاشا عثمانی حکمران بغداد این شهر را به طرز وحشیانه ای تسخیر کرد.هشت سال بعد نادر شاه افشار همدان را از تصرف عثمانیها درآورد .در دورة زندیه همدان در دست امیران آن خاندان میگردید و ظهور طایفه قراگوزلوها در عرصه سپاهیگیری و سیانت در همدان از آثار همین دوره است.در دوران قاجاریه رونق تجارتی شهر طی عصر قاجاریه بر حسب موقعیت سیاسی و جغرافیایی آن تا حدی بازگشت.
گویش و زبان
گویش اکثریت مردم شهر همدان، فارسی با لهجه همدانی است.
شخصیتهای معروف
از شاعران، ادیبان و عالمان مشهور استان همدان میتوان به بزرگانی چون باباطاهر همدانی ، عین القضات همدانی , میرزاده عشقی ، ابن صلاح همدانی و از شخصیتهای معروف دوران معاصر می توان به مصطفی رحماندوست، دکتر محمد مفتح و پرویز پرستویی اشاره کرد. بوعلی سینا از دانشمندان و نوابغ روزگار در سفري به همدان بيمار شد و به سال 428 درگذشت آرامگاه وي هم اکنون در شهر همدان قرار دارد.
آب و هوا
آب و هوای همدان سرد است و در فصل زمستان زمین پوشیده از برف میشود. تابستان همدان معتدل و زمستان طولانی و سرد و برفی است. همچنین کمترین دمای ثبت شده در شهر همدان ۴۳- درجهاست که در زمستان سال ۱۳۴۲ ثبت گردیده و از این حیث در ایران رکورد دار است
مهمترین رودهای شهر همدان
رود قرهچای (سیاهرود)، رود سیمینهرود، رود خاکو ،رود دره مرادبیگ ،رود عباسآباد
آثار تاریخی
مقبره بوعلی سینا
از دوره ی قبل از اسلام می توان به آثاری همچون کتیبه های گنجنامه ، شهر باستانی هگمتانه و مجسمه شیر سنگی اشاره کرد. از دوره پس از اسلام نیز در نقاط مختلف شهر یادمانهای متعددی برجای مانده که اهم آنها عبارتاند از بنای بسیار زیبا و ارزشمند گنبد علویان از دوره سلجوقی ، برج قربان ، آرامگاه استر و مردخای ، بقعه خضر ، بنای امامزاده یحیی ، امامزاده حسین و امامزاده اسماعیل ، پل آبشینه از دوره صفوی و مسجد جامع و بازار و میدان امام همدان از ابنیه مهم بعداز دوره صفوی است.
مراکز گردشگری، چشماندازهای طبیعی
مجموعه تله کابین گنجنامه
غار علیصدربا روزانه پنج هزارگردشگر در۷۰کیلومتری شهر همدان نقش به سزایی در جذب توریست به این شهر دارد.
مجموعه تله کابین گنجنامه
مجموعه تفریحی، توریستی و ورزشی تله کابین گنجنامه همدان در میدان گنجنامه و در ۵ کیلومتری شهر همدان و در مجاورت کتیبههای کهن و آبشار گنجنامه واقع شدهاست. آب و هوای مطبوع کوهستان، دره فرح بخش الوند و چشم انداز زیبای دشت میشان جذابیتی را پدید آورده که گردشگران داخلی و خارجی را به خود جذب مینماید. این پروژه عظیم تحولی عظیم در در گردشگری ایران است که تمامی امکانات یک گردشگر، اعم از تفریحی، ورزشی، اقامتی و حتی آموزشی را فراهم میکند. امکانات خاص هیجان انگیز ورزشی نظیر سکوی پرش بانجی جامپینگ، کابل پرواز تیرول، دیواره سنگ نوردی، پیست تریال، تعادل هوایی(رنجر)، سالن بولینگ، پیست اسکی، پیست سورتمه سواری و... به همراه امکانات و خدمات ویژه تفریحی شامل خط تله کابین، کافی شاپ و رستورانهای متنوع، شهربازی سرپوشیده، باغ گیاهان... و پارکینگهای روباز و سر پوشیده قابلیت حضور گردشگران را در بهترین شکل فراهم نمودهاست.
مکان و آثار باستانی مذهبی
امامزاده عبدالله، امامزاده یحیی، امامزاده حسین، امامزاده اسماعیل(امامزاده کوه)، امامزاده هادی ابن علی، امامزاده اسماعیل، امامزاده اهل بن علی. مقبره باستانی امامزاده اظهر، مقبرهٔ باستانی امامزاده هود.
موزه ها
موزه باستانی تپه هگمتانه
موزه تاریخ طبیعی همدان :مجموعهای کم نظیر از نمونه انواع گونههای حیوانی، گیاهی و طبیعی اقلیم ایران و اقصی نقاط کره خاکی است.
موزه بوعلی سینا همدان
موزه مردم شناسی حمام قلعه همدان
باغ موزه دفاع مقدس
راههای همدان
1. راه اصلی تهران – همدان به درازای ۳۴۱ کیلومتر که از قزوین میگذرد و ۲۰۰ کیلومتر آن آزادراه و بزرگراه است.
2. بزرگراه تهران- همدان که از ساوه میگذرد.
3. بزرگراه تهران -خسروی که همدان در کیلومتر ۳۷۵ این مسیر از سوی تهران قرار دارد.
4. راه اصلی تهران – سنندج که همدان در ۳۴۳ کیلومتری این مسیر قرار دارد.
5. راه اصلی سنندج – همدان به طول ۱۸۲ کیلومتر
6. راه اصلی تبریز-زنجان – همدان- اهواز به طول ۲۷۵ کیلومتر
7. بزرگراه همدان -ملایر به طول ۷۵ کیلومتر
سوغاتی هاوخوراكيها
انگشت پیچ، سیر تند، شیر شیره، قیسی، مویز، شیره انگور، کماج، حلوا زرده، گردو، مربای پوست پسته. دارتول، باسلق، شیرمال، معجون، مربای گل رز، نان قندی، کاک
صنایع دستی
صنایع دستی به ویژه از نظر صنایع چرمسازی , قالیبافی و گلیم بافی و به ویژه با توجه به وجود شهر لالجین به عنوان قطب سفال سازی و سرامیک کشور محسوب میشود.
از دیگر صنایع دستی که در همدان فعال است میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
منبت کاری روی چوب
معرق کاری روی چوب
مسگری و قلم زنی روی مس
طلا سازی، ملیله نقره، طلا کوبی و نقره کوبی
دانشگاهها
دانشگاه بوعلی سینا
دانشگاه صنعتی همدان
دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان همدان
دانشگاه آزاد اسلامی همدان
دانشگاه تربیت معلم باهنر
دانشگاه تربیت معلم ابن سینا
دانشگاه پیام نور همدان
دانشگاه جامع علمی کاربردی همدان
دانشکده فنی مفتح همدان
دانشکده فنی جباریان همدان
دانشگاه عمران و توسعه
نشریات استان همدان
راهنگ سبز
رسانه پارسی
همدان پیام
هگمتانه
شهروند،راهنمای نیازمندیهای همدان
شهرهای خواهرخوانده
کولاب, تاجیکستان (۲۰۰۴)
پیوند اصلی این دو شهر به علت مقبره میر سید علی همدانی عارف و صوفی زاده شده در همدان میباشد که در کولاب دفن گردیدهاست
تیمهای ورزشی
اعضای تیم فوتبال پاس همدان
تیم بسکتبال پگاه همدان
تیم فوتبال پاس همدان
تیم کشتی صنایع و معادن همدان
تیم والیبال شهرداری همدان
تیم فوتبال پاس نوین همدان (شهرداری همدان سابق)
علاقه مندي ها (Bookmarks)