نمایش نتایج: از 1 به 2 از 2

موضوع: قم شناسی...قم قبل از دوره صفویه

  1. #1
    كاربر درجه 2
    nazila آواتار ها
    تاریخ عضویت
    Nov 2011
    محل سکونت
    قم
    سن
    36
    نوشته ها
    858
    نوشته های وبلاگ
    199
    میزان امتیاز
    22

    پیش فرض قم شناسی...قم قبل از دوره صفویه

    قم تا عصر صفوی

    شهرستان قم که در خرداد سال 1375 شمسی به استان تبدیل شد ، شهری است در حاشیه کویر که در فاصله 140 کیلومتری جنوب شهر تهران قرار دارد. این شهر، قرن‏ها پیش از ورود اسلام به آن، به صورت روستایی بزرگ، در میان روستاهای فراوانِ اطراف، منطقه‏ای مسکونی بوده

    و روایت‏های تاریخی متعددی در چگونگی تأسیس آن نقل شده است. یکی از علمی‏ترین آن روایات، تبدیل کلمه «کومه» (به معنای خانه‏های کوچک کنار هم) به کُم و سپس تبدیل آن به قم توسط اعراب مهاجر است. برخی نیز قم را برگرفته از کَمیدان که نام بخشی از این منطقه بوده و به اختصار کُم نامیده شده و سپس اعراب مهاجر، آن را به قم تغییر داده‏اند توجیه کرده‏اند.


    این روستاهای پراکنده، با هجوم اعراب مسلمان به ایران، در اختیار آنان قرار گرفت و همانند بسیاری از شهرهای ایران، شماری از اعراب در آنجا اسکان یافتند. طبعا این اقدام، پس از غلبه آنان بر مردم بومی بوده است که در این روستاها سکونت داشته‏اند. برخی از داستان‏های منازعه اعراب و ایرانیان در منابع، از جمله، تاریخ قم (مهم‏ترین اثر جغرافیای محلی و تألیف شده توسط حسن بن محمد بن حسن قمی در سال 379 هجری) آمده است.عمده‏ترین تغییر در وضعیت شهر، پیش از آمدن اعراب و پس از آن، تبدیل بخش مرکزی آن به یک شهر، طی قرون دوم و سوم هجری بوده و از آن پس، نام این مرکز یعنی قم، در بسیاری از کتاب‏های جغرافیایی قرن چهارم هجری و پس از آن آمده است. شهرت این شهر در منابع جغرافیایی

    تألیف شده در قرن چهارم هجری، به دلیل داشتن گرایش مذهبی تشیع، برخلاف گرایش مذهبی سایر شهرهای اطراف، بوده است. اعراب ساکن این شهر، از طوایف مختلف بوده و عمده آنان از تیره اشعری های یمنیِ ساکن عراق (از نسل سائب بن مالک اشعری و عمو زادگان وی)

    بودند که در دهه هفتاد تا هشتاد قرن اول هجری از عراق به این دیار نقل مکان کردند. اختلافات مذهبی و سیاسی آنان با دولت اموی، از جمله دلایل دور شدن آنان از عراق و سکونتشان در این ناحیه است. اشعریان شیعه مذهب، شهر را در اختیار گرفتند و بر مذهب تشیع استوار ماندند. بعدها، پس از دفن فاطمه معصومه در سال 201 هجری در این شهر، مرکزیت مذهبی آن بیش از پیش استوار شد.


    اعراب اشعری که در یمن و عراق یکجانشینی و طبعا کشاورزی را تجربه کرده بودند، روستاهای زیادی را در اطراف قم تأسیس کردند؛ به طوری که نام شمار زیادی از روستاها و نهرهای قم در قرن چهارم، به نام افراد وابسته به خاندان اشعری، نامگذاری شده است.

    از قرن چهارم به این سو، شهر قم به لحاظ تقسیم بندی جغرافیایی، جزو ایالت جبال ایران بوده است. مرزهای این ایالت، در سمت غرب، همدان، در جنوب، اصفهان و در شمال، شهر ری و قزوین بوده است. آبِ شهر، بخشی از طریق قنوات و بخشی از طریق رودخانه قم، که از

    ارتفاعات خوانسار و گلپایگان سرچشمه می‏گیرد، تأمین می‏شده است. طبق گفته مؤلف تاریخ قم، در روزگار کهن، آب شهر شیرین بوده، اما در چند قرن اخیر، به دلیل در آمیختن آب‏های زیر زمینی با معادن نمک، آب آن شور شده و امروزه این امر مهم‏ترین مشکل شهر است. پس از ایجاد سد

    پانزده خرداد (افتتاح در سال 1373 ش) برای تأمین آب قم در دهه دوم پس از انقلاب، رودخانه شهر عملا خشک شده و از آن به عنوان محل عبور سیل‏های احتمالی و در وقت‏های دیگر، برای توقفگاه از آن استفاده می‏شود. رودخانه، شهر را به دو بخش غربی و شرقی تقسیم کرده است.



    قم در دوره آل بویه (قرن چهارم هجری)، به دلیل گرایش به تشیع اندکی مورد توجه قرار می‏گیرد. پس از آن در دوره سلجوقیان (قرن‏های پنجم و ششم هجری)، این شهر در کنار دیگر شهرهای منطقه جبال، ادیبان و دبیرانی را تربیت کرده در این دولت به کار مشغول می‏شوند. مسجد جامع

    این شهر، یادگاری از دوره سلجوقی است. در تمام این دوره، شهر قم به عنوان شهری شیعی با شهر ری، کاشان، آوه و فراهان در تماس بوده و مذهب شیعه را در آن مناطق ترویج می‏کند. این شهر در جریان حمله مغول مورد حمله و قتل و غارت قرار گرفته است.

    قم در قرن‏های هشتم و نهم هجری، گرچه شهر کوچکی بود، اما به سبب آستانه مبارکه حضرت معصومه علیهاالسلام ، کمابیش مورد توجه حاکمان و امیران بود. در قرن هشتم، خاندان‏های برجسته‏ای از جمله خاندان صفی در شهر وجود داشتند که در حکم امیران محلی بوده و با ایجاد ارتباط با دولت‏های بزرگ، قدرت خویش را در این شهر حفظ می‏کردند. البته، گاهی هم به سبب همین رقابت‏ها شهر قم گرفتار حمله و هجوم می‏شده است.
    در زمان دولت قراقویونلو و آق قویونلو در قرن نهم هجری، شهر قم، مورد توجه سران این سلسله قرار داشت. به عنوان مثال، اوزون حسن، در زمستان و گاه بهار، در این شهر اقامت می‏گزید و شهرت داشت که این شهر اقامتگاه زمستانی شاهان این سلسله بوده است. همچنین از سوی شاهان این سلسله، فرامینی درباره تولیت آستانه حضرت معصومه در دست است.



    نظر شمــــــــــــــــــــا چیــــــــــــــــــــه؟؟ ؟

  2. #2

    پیش فرض پاسخ : قم شناسی...قم قبل از دوره صفویه

    احیانا شما تاریخ نمیخوندین؟

موضوعات مشابه

  1. قم شناسی....قم در دوره پهلوی
    توسط nazila در انجمن تاريخ قم
    پاسخ: 0
    آخرين نوشته: 04-29-2012, 01:43 PM
  2. قم شناسی....قم در دوره صفویه و قاجاریه
    توسط nazila در انجمن تاريخ قم
    پاسخ: 0
    آخرين نوشته: 04-29-2012, 01:39 PM
  3. پاسخ: 0
    آخرين نوشته: 01-10-2012, 11:57 AM
  4. قم در دوره قاجاری
    توسط قمیا در انجمن تاريخ قم
    پاسخ: 0
    آخرين نوشته: 05-20-2011, 06:09 PM
  5. قم در دوره صفوی
    توسط قمیا در انجمن تاريخ قم
    پاسخ: 0
    آخرين نوشته: 05-20-2011, 06:06 PM

کاربرانی که این تاپیک را مشاهده کرده اند: 0

هیچ عضوی در لیست وجود ندارد.

کلمات کلیدی این موضوع

علاقه مندي ها (Bookmarks)

علاقه مندي ها (Bookmarks)

مجوز های ارسال و ویرایش

  • شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
  • شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
  • شما نمیتوانید فایل پیوست کنید.
  • شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید
  •