در اين قسمت به معرفي دانشگاه دانشگاه باقرالعلوم(ع) قم ميپردازيم.دانشگاه باقرالعلوم(ع) قم به آدرس اينترنتي http://www.bou.ac.ir در نت قابل دسترس است

معرفي دانشگاه باقرالعلوم(ع)

تاريخچه دانشگاه باقرالعلوم (عليه السلام)
الف) قبل از تصويب
دانشگاه باقرالعلوم(ع) در پي رهنمودهاي حضرت امام خميني(ره) در سال 1363، به منظور بالا بردن سطح آگاهي­هاي سياسي طلاب در زمينه­هاي جهان اسلام، ايران و روابط بين­الملل شروع به كار نمود.
به دنبال درك و پذيرش ضرورت تربيت محقق سياسي، واحد فوق، اقدام به برگزاري دوره­هاي آموزشي كوتاه مدت عمومي و تخصصي نمود و با انجام بررسي­هاي كارشناسي و اخذ نظرات استادان حوزه و دانشگاه، در سال 1364 اقدام به ثبت مؤسسه آموزش عالي باقرالعلوم(ع) نمود.
سال 1366 با تلاش دلسوزانه مسئولان مؤسسه، دوره­هاي آموزش سياسي دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم به نحوي منسجم­تري شروع شد. اين اقدام عملي و مؤثر با استقبال فراوان طلاب و فضلاي حوزه علميه قم مواجه و از اين رو، دوره­هاي آموزش سياسي با برنامه­ريزي جديد توسعه پيدا كرد.
اين دوره­هاي آموزشي كه شرط اساسي پذيرش در آن از همان ابتدا، اشتغال به دروس حوزوي و داشتن ديپلم متوسطه بود، بر اساس واحدهاي رسمي مصوب وزارت فرهنگ و آموزش عالي و توسط استادان مجرب و اعضاي هيئت علمي مدعو از حوزه­هاي علميه و دانشگاه­هاي معتبر، آغاز شد.
از ابتداي تأسيس اين دوره­ها، سعي بر اين بود تا اعضاي هيئت علمي پرسابقه و متعهدي از مراكز علمي حوزوي و دانشگاهي، جهت تدريس و تكميل كادر هيئت علمي به همكاري دعوت شوند كه مؤسسه در اين زمينه موفقيت­هاي چشمگيري را به دست آورد.

ب) بعد از تصويب
دوره­هاي آموزش طلاب و فضلاي حوزه علميه قم در رشته علوم سياسي، به طور منظم تا سال 1370 ادامه يافت. سپس هيئت مديره دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم، مقدمات ثبت مؤسسه را فراهم نمود كه با همكاري صميمانه وزارت محترم فرهنگ و آموزش عالي، سرانجام در جلسه مورخ 7/8/1370 موفق به كسب موافقت اصولي از شوراي محترم گسترش آموزش عالي كشور شد.
شوراي محترم گسترش در مورخه 21/1/1371 ضمن تصويب مؤسسه آموزش عالي باقرالعلوم(ع)، موافقت اصولي خود را با گسترش فعاليت­هاي آموزشي و پژوهشي مؤسسه در رشته هاي علوم انساني ابلاغ نمود. به دنبال آن، چارچوب سازماني مؤسسه آموزش عالي باقرالعلوم(ع) در جلسه 3/11/1372 به تصويب رسيد.

ج) ارتقاي مؤسسه به دانشگاه
نظر به ضرورت گسترش فعاليت­هاي آموزشي علوم انساني ـ اسلامي و توسعه كمي و كيفي تربيت طلاب فاضل در عرصه­هاي مختلف علمي ديني، در سال 1384 طرح اوليه تبديل مؤسسه به دانشگاه تدوين گرديد. پس از مكاتبه با وزارت علوم، تحقيقات و فن­آوري در نهايت در مورخ 13/12/84 شوراي گسترش آموزش عالي با ارتقاي مؤسسه به دانشگاه باقرالعلوم(ع) موافقت نمود.
پيش­نويس بيانيه مأموريت و سياست­هاي آموزشي

الف) مقدمه
بيانيه مأموريت شكل دهنده اهداف، استراتژي­ها و برنامه­هاي عملياتي بوده و محقق شدن آن، مشخص كننده چشم­انداز دفتر مي­باشد.
كميته كارشناسي شوراي آموزشي دانشگاه و معاونت آموزش دفتر تبليغات اسلامي با استفاده از منابع ارزش­مند و مفيد زير و دقت نظر و مباحثات در جلسات متعدد چارچوب اوليه بيانيه مأموريت آموزشي را تدوين نموده است. اميد واثق دارد اين بيانيه مأموريت بتواند به عنوان يك سند معتبر گامي مؤثر در جهت مديريت استراتژيك آموزش دفتر باشد.
1. ديدگاه­ها و رهنمودهاي حضرت امام خميني(ره)؛
2. احكام، ديدگاه­ها رهنمودهاي مقام معظم رهبري (مد ظله العالي)؛
3. بيانيه مأموريت دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم؛
4. ديدگاه­ها و نظرات اعضاي محترم هيئت امنا و مديران عالي دفتر؛
5. مستندات مربوط به چشم­انداز 20 ساله نظام و برنامه چهارم توسعه در بعد فرهنگي و آموزشي؛
6. مستندات مربوط به رسالت و بيانيه مأموريت حوزه علميه قم؛
7. ديدگاه­ها و نظرات صاحب نظران و كارشناسان حوزوي و دانشگاهي.

ب) اهداف
1. كمك به ارتقاي سطح فرهنگ و دانش جامعه و رشد و گسترش علوم اسلامي ـ انساني؛
2. مشاركت در تربيت نيروي انساني متخصص و نخبگان مورد نياز در عرصه علمي و فرهنگي از ميان طلاب حوزه­هاي علميه؛
3. همكاري در زمينه­سازي مناسب براي مشاركت همه جانبه مردم در امر گسترش و اعتلاي آموزش و پژوهش در كشور؛
4. استفاده از امكانات و قابليت­هاي موجود كشور و ظرفيت­هاي نهفته در حوزه­هاي علميه در توسعه آموزش عالي؛
5. كمك به توليد و توسعه نوانديشي ديني در عرصه­هاي مختلف علوم اسلامي و انساني و فراهم نمودن زمينه­ها و امكانات لازم آموزشي، پژوهشي و تبليغي.

ج) بيانيه مأموريت آموزشي
دفتر تبليغات اسلامي، نهادي است حوزوي، آموزشي و انقلابي كه با ايفاي نقش واسط فعال ميان حوزه­هاي علميه و دانشگاه­ها و نيز نيازهاي ديني مردم و نظام اسلامي، به آموزش و بازسازي علوم انساني بر اساس مباني اسلامي و نيز تربيت نيروي انساني انقلابي و متخصص در عرصه نيازهاي علمي، آموزشي و مديريتي مي­پردازد.
دفتر تبليغات اسلامي براي تحقق اين مهم، خود را متعهد به محوريت معارف قرآن، مكتب اهل بيت(عليهم السلام) و ميراث گرانسنگ حوزه­هاي علميه، مرزباني فكري ـ فرهنگي از آرمان­هاي امام خميني(ره)، ولايت فقيه و نظام اسلامي، روشن­فكري و آزادانديشي ديني، آينده­نگري و نوسازي سازماني دانسته و سامان­دهي و اجراي فعاليت­هاي زير را ضروري مي­داند:
1. شناخت مستمر نيازهاي نظام و اقشار مختلف، جهت هدف­مند نمودن عرضه دانش تخصصي حوزوي، دانشگاهي و مهارت­هاي كاربردي مورد نياز در عرصه ملي و فراملي؛
2. ارائه آموزش­هاي مورد نياز نظريه­پردازي و انديشه­سازي در عرصه علوم و معارف اسلامي، به منظور تأمين نيازهاي فكري ديني جهان معاصر؛
3. ارائه آموزش­هاي مورد نياز براي تربيت نيروي انساني متخصص در حوزه تبليغ ديني و پژوهش­هاي علوم اسلامي؛
4. ارائه آموزش­هاي كاربردي و كوتاه مدت آموزش مهارت­هاي مورد نياز در تبليغ و پژوهش ديني؛
5. حضور و مشاركت در مراجع سياست­گذاري و برنامه­ريزي آموزشي كشور، جهت زمينه­سازي براي تأمين نيازهاي فكري ـ ديني مخاطبان خود (مبلّغان، محققان، مدرسان، طلاب، نخبگان علمي و فرهنگي، نهادها و مؤسسات آموزشي، پژوهشي، فرهنگي و تبليغي و خانواده­هاي طلاب و روحانيون)؛
6. تربيت نيروي انساني متخصص و ماهر فرهنگي، پژوهشي، تبليغي و آموزشي (مدير، مدرس، محقق و مبلّغ)؛
7. ارائه آثار علمي، فرهنگي و هنري.
بخش آموزش دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم براي ارتقاي كيفيت فعاليت­ها و بهره­وري در تحقق اهداف خود، موارد زير را مورد اهتمام جدي قرار مي­دهد:
الف) حفظ و تقويت صفات ممتاز و متمايز دانشگاه، شامل پيشگامي در عرصه نوانديشي در حوزه علميه، پيشگامي در عرصه سامان­دهي به تربيت طلاب و فضلا در عرصه­هاي آموزشي، تبليغي و پژوهشي با ارائه آموزش­هاي نظري و كاربردي؛
ب) ارج نهادن منابع انساني به عنوان با ارزش­ترين عنصر سازماني، شناسايي و بهره­مندي از نخبگان حوزوي و دانشگاهي فاضل در عالم در دفاع از حريم اسلام و مكتب اهل بيت(عليهم السلام) و اهتمام به موقعيت و منزلت هيئت علمي و تثبيت جايگاه آن؛
ج) كوشش در بهبود شيوه­هاي پاسخ­گويي به نيازها و خواسته­هاي مخاطبان از طريق بومي­سازي و بهره­گيري از روش­ها و فن­آوري­هاي نوين و روزآمد و قالب­هاي هنري مؤثر با تأكيد بر بهينه­سازي و كارآمد سازي روش­هاي سنتي.

مؤلفه­هاي پيشنهادي بيانيه مأموريت آموزشي
الف ـ فلسفه وجودي
فلسفه وجودي، مرامنامه حوزه آموزش دفتر تبليغات اسلامي ناميده شده است. فلسفه حوزه آموزش دفتر تبليغات اسلامي جزئي از شرح مأموريت و منعكس كننده مرام و ارزش­هايي است كه بايد راهنماي مديران آموزش در انجام كار باشد. فلسفه، باورها، ارزش­ها، آرزوها و اولويت­هاي اخلاقي اصلي مؤسسان است، فلسفه وجودي، چرايي ارائه خدمات است.
فلسفه وجودي حوزه آموزشي دفتر مي­تواند به:
1.ايجاد زمينه ارتقاي تبليغ ديني؛
2.ايجاد زمينه ارتقاي پژوهش ديني؛
3.بسط و توليد دانش و معرفت ديني؛
4.ايجاد بستر مناسب براي بازسازي علوم انساني با مباني اسلامي براي رفع نيازهاي فرهنگي و ديني جامعه و تحكيم مباني انقلاب اسلامي بپردازد.
ب ـ هويت
شرح مأموريت، معمولاً حاوي اشاره­اي مستقيم يا غير مستقيم به نوع برداشتي است كه حوزه آموزش دفتر تبليغات اسلامي سعي دارد در ذهن عموم مخاطبان خود كه با دفتر سروكار دارند، باقي بگذارد. در حقيقت و نهايت، تصوري كه مديران حوزه آموزش دفتر تبليغات اسلامي مي­خواهند در ذهن عموم مخاطبان از آموزش­هاي دفتر تبليغات اسلامي ايجاد نمايند.
هويت مورد نظر در حوزه آموزشي دفتر، حوزوي و آموزشي است.
ج ـ تعهدات و ارزش­هاي بنيادين
هر سازمان و نهاد، جهت رفع يك سري نيازهاي بنيادين (سياسي، اقتصادي، اجتماعي، آموزشي و ...) ايجاد شده است. حال سؤال اين است كه حوزه آموزش دفتر تبليغات اسلامي جهت رفع اين نيازها مي­بايست متصف به چه ارزش­هاي اساسي در محيط كار باشد؟ به عبارت ديگر ارزش­هاي اساسي حوزه آموزش دفتر تبليغات اسلامي در رفع اين نيازها كدام­اند؟
1. محوريت معارف قرآن، مكتب اهل بيت(عليهم السلام) و ميراث گرانسنگ حوزه­هاي علميه؛
2. مرزباني فكري ـ فرهنگي از آرمان­هاي امام خميني(ره)، ولايت فقيه و نظام اسلامي؛
3. نوانديشي و آزادانديشي ديني، آينده­نگري و نوشوندگي سازماني.
د ـ نيازهاي اساسي
هر سازمان و نهادي بر مبناي رفع يك نياز خاص در محيط به فعاليت مي­پردازد. با توجه به فلسفه وجودي حوزه آموزش دفتر تبليغات اسلامي، هدف اصلي حوزه آموزشي دفتر چيست و اين حوزه براي رفع چه نياز اساسي به وجود آمده است؟
1.ارائه آموزش­هاي مورد نياز براي تربيت نيروي انساني متخصص در حوزه تبليغ ديني و پژوهش­هاي علوم اسلامي؛
2.ارائه آموزش­هاي مورد نياز نظريه­پردازي و انديشه­سازي در عرصه علوم و معارف اسلامي، به منظور تأمين نيازهاي فكري ديني جهان معاصر؛
3.تربيت نيروهاي (مديران) مورد نياز براي پشتيباني نظام اسلامي؛
4.تربيت نيروي انساني در قالب آموزش­هاي آكادميك (حوزوي ـ دانشگاهي)؛
5.ارائه آموزش­هاي كاربردي و كوتاه مدت براي آموزش مهارت­هاي مورد نياز در تبليغ و پژوهش ديني.
هـ ـ مخاطبان
اطلاعات در اين بند، مخاطبان حوزه آموزش دفتر تبليغات اسلامي را توصيف مي­كند. آنها چه كساني هستند، در كجا واقع شده­اند و ... . جواب به اين بخش، هدف اصلي بيانيه را در بُعد نيروي انساني مخاطب ـ كه مورد نظر حوزه آموزشي دفتر است ـ مشخص مي­نمايد.
همچنين در اين بخش بايد بتوان ويژگي­هاي نيروي انساني (جنس، سطح تحصيلات، قشر و ...) را دقيقاً مشخص نمود تا بتوان بر اساس آن، اطلاعات مورد نياز براي آموزش را مشخص، سازمان­دهي و گردآوري كرد.
1. مبلّغان و محققان و مدرسان؛
2. طلاب و نخبگان علمي و فرهنگي؛
3. نهادها و مؤسسات آموزشي، پژوهشي، فرهنگي و تبليغي،
4. خانواده­هاي طلاب و روحانيون.
وـ بازده (محصولات و خدمات)
حوزه آموزش دفتر تبليغات اسلامي بايد بتواند بيان نمايد كه با ارائه آموزش­هاي تخصصي در حوزه­هاي مختلف علوم انساني اسلامي چه نيروهاي انساني را براي بخش­هاي مورد نياز جامعه اسلامي تربيت مي­نمايد.
1. نيروي انساني متخصص و ماهر فرهنگي، پژوهشي، تبليغ و آموزشي (مدير، مدرس، محقق و مبلّغ)؛
2. ارائه فرآورده­هاي آموزشي، پژوهشي، تبليغي و هنري.
زـ روش­ها و فن­آوري
اين اطلاعات، معمولاً دربرگيرنده موضوعاتي چون روش، متد، فرايند و تكنيك­هايي است كه قرار است براي جمع­آوري داده­ها، پردازش اطلاعات و ارائه آن در سيستم به كار گرفته شود. مشخص كردن نوع، ابزار و درجه پيشرفت تكنولوژي با توجه به توانايي­هاي بالفعل و بالقوه سازمان يا نهاد در اين قسمت مشخص خواهد شد. در اين قسمت، دانشگاه باقرالعلوم(ع) مي­بايست با توجه به توانايي بالقوه و اعتبارات خود در يك پيش­بيني درست، شيوه­هاي آموزشي و ابزارهاي لازم را به منظور اثر بخشي محصول توليدي خود را در زمان حال و آينده روشن و تدوين نمايد.
1. بهينه­سازي و كارآمد سازي روش­هاي سنتي در عرصه آموزش؛
2. بومي­سازي و استفاده از روش­ها و فن­آوري­هاي جديد و روز آمد در عرصه آموزش.
ح ـ نقش و ويژگي­هاي منابع انساني
دانشگاه باقرالعلوم(ع) جهت تحقق اهداف خود از چه نوع نيرويي مي­خواهد استفاده كند، چه نوع نگرشي در زمينه به كارگيري نيروي انساني دارد. آيا اهميت اصلي را بر نيروي انساني، به عنوان دارايي ارزش­مند اين سيستم دارد. به عبارت ديگر در زمينه پردازش و آماده­سازي خدمات به نيروي انساني موجود خود متكي است يا فقط به عنوان انتقال دهنده اطلاعات به آن مي­نگرد (اين امر مشخص كننده نوع نيروي انساني مورد نياز حوزه آموزش دفتر تبليغات اسلامي است). آيا مهم­ترين دارايي حوزه آموزش دفتر تبليغات اسلامي، كاركنان آن است. كاركنان چه جايگاهي دارند؟
1. منابع انساني به عنوان با ارزش­ترين عنصر سازماني؛
2. شناسايي و بهره­مندي از نخبگان حوزوي و دانشگاهي فاضل و عالم در دفاع از حريم اسلام و مكتب اهل بيت(عليهم السلام)؛
3. اهتمام به موقعيت و منزلت هيئت علمي و تثبيت جايگاه آن.
* يادآوري: تقويت رويكرد حوزوي و داشتن حساسيت­هاي فرهنگي و علمي سازگار با دفتر و دغدغه نظري توليد علم ديني مورد تأكيد قرار گيرد.
ط ـ ويژگي­هاي متمايز
هر سازمان و نهاد، نسبت به سازمان­ها و نهادهاي رقيب داراي نقاط قوتي است. شناخت نقاط ضعف و نقاط قوت و تمركز بر نقاط قوت يكي از عوامل كليدي در موفقيت است.
1. پيشگامي در عرصه نوانديشي در حوزه علميه؛
2. پيشگامي در عرصه سامان­دهي به تربيت طلاب و فضلا در عرصه­هاي آموزشي، تبليغي و پژوهشي با ارائه آموزش­هاي نظري و كاربردي؛ از طريق بهينه­سازي روش­هاي سنتي و استفاده از روش­ها و فن­آوري­هاي جديد.
ي ـ گستره و عرصه­هاي فعاليت
اطلاعات اين بند، روشن كننده بُرد خدمات و عرصه دانش­هايي است كه حوزه آموزش دانشگاه مي­خواهد به مخاطبان خود ارائه نمايد. همچنين دانشگاه توليدات و خدمات خود را مي­خواهد در چه حوزۀ جغرافيايي ارائه نمايد؟ اين فعاليت­ها در عرصه ملي، و يا فراملي، يا تركيبي از هر دو و يا مناطق خاصي را در بر مي­گيرد.
1ـ عرصه دانش
2. دانش تخصصي حوزوي
3. دانش علوم انساني اسلامي دانشگاهي
4. دانش تخصصي كاربردي و مهارتي
3. پيش طرح چشم­انداز بيست ساله آموزشي
به ياري خداوند متعال و با استعانت از عنايات حضرت ولي عصر(عج)، دانشگاه باقرالعلوم(ع) به عنوان نماد روشن­فكري حوزه در افق چشم انداز 20 ساله كشور و مرجع پيشرو در پرورش و ارتقاي نيروي انساني دين مدار،كارآمد، مسئوليت پذير ومتعهد به آرمان هاي نظام جمهوري اسلامي در عرصه­هاي علوم انساني اسلامي، تبليغ ديني، مديران فرهنگي، جهت توسعه و تعميق دين­مداري و الگوي روشن­فكري ديني با رتبه برتر آموزشي در جهان اسلام خواهد بود.
فراز تفصيلي چشم­انداز
دانشگاه باقرالعلوم(ع) در چشم انداز فوق ويژگي هاي زير را خواهد داشت:
1. همگرا و تحول آفرين در حوزه هاي علميه؛
2. نظري­پرداز در عرصه توليد علم ديني دانشگاه ها و مراكز پژوهشي؛
3. هدايتگر و پاسخ­گوي شبهات علمي در گستره مسائل علوم انساني اسلامي؛
4. فعـال، جريان ساز و مصـونيت بخـش در برابر چالشهاي معرفت ديني؛
5. توان­مند و پيشرو در شناخت عيني و علت شناسانه نيازهاي آموزشي و متون درسي دانشگاه ها و مراكز آموزشي حوزوي؛
6. برخوردار از سازماني پويا، دانش محور، ولايت­مدار، ارزش­گرا و و قانون­مند؛
7. متكي بر منابع انساني متعهد، دانشور، خلاق، آينده­نگر، سازمان پذير و انقلابي.
4. چارچوب اوليه طرح توسعه سه ساله آموزشي دانشگاه
در تدوين برنامه­هاي راهبردي روش­هاي گوناگوني وجود دارد. در اين جا با تكيه بر روش­هاي تركيبي، چارچوب اوليه طرح توسعه آموزشي تهيه شده است. در اين تركيب، ابتدا از روش متمركز از بالا به پايين بهره گرفته شد. در اين روش با مراجعه به اسناد بالادستي كه سازمان ملزم به رعايت آن است و تعيين كننده جهت و اهداف برنامه­هاي ميان مدت و بلند مدت مي­باشد، خطوط هادي استخراج مي­شود. محصول اين روش در جدول منعكس شده است. در گام دوم با تكيه بر روش مطالعات تجربي (تجربه و مشاهده، بازنگري در مسائل ـ انتقاد از وضعيت موجود و بازسازي) كه بهره گيري از صاحب نظران را مدنظر دارد، برنامه­ها بازنگري مي­شود.
تشكيل كارگروه­هاي بخشي، جزئي از فرآيند بهره گيري از صاحب نظران به شمار مي­آيد.