از نظر شرعی مهریه بر عهده ی مرد است آیات و روایات آن را مشخص کرده اند. همچنین روشن است جهیزیه به عهده ی زن و خانواده ی زن نیست. شما عالمی را پیدا نمی کنید که بگوید از نظر شرعی واجب است که خانواده ی دختر جهیزیه را برای ابتدای زندگی آماده کند. مهریه حضرت زهرا(س) زره حضرت علی (ع) بود. زره را فروختند و از پول آن زره، مقداری وسایل تهیه کردند. پس پول جهیزیه حضرت از پول مهریه تهیه شد. پس ازنظر شرعی جهیزیه به عهده ی خانواده ی دختر نیست گرچه الان رسمی وجود دارد خانواده ی دختر این کار را انجام می دهند. ولی بدانید خانواده ی دختر در حق پسر لطف می کند جهیزیه می دهد. خانواده ی پسر هم باید از خانواده ی دختر تشکر کند وسایل اولیه زندگی را برای دختر و دامادشان تهیه می کند.
نمی دانیم چطور بعضی از خانواده ها(پسر)، به جهیزیه دختر ایراد می گیرند؟ جهیزیه حکم یک هدیه است و نمی توان به آن ایراد گرفت. اصل این کمک، کمک خوبی است ولی اگر تبدیل به وظیفه ی خانواده ی دختر و باعث ایرادگیری خانواده ی پسر شود، اشتباه است.
بعضی می پرسند چرا دختر موظف است جهیزیه ی خوب به خانه ی پسر ببرد. حتی بعضی پدر و مادرها به خاطر نداشتن جهیزیه از ازدواج دخترشان صرف نظر می کنند این کار خیلی اشتباه است. بعضی از پدر و مادرها فکر می کنند جهیزیه عزت دختر است. یعنی اگر جهیزیه کامل و لوکس باشد، دختر را با عزت به خانواده ی شوهر می فرستند. چرا ما در مورد واژه های کلیدی زندگی مان این قدر ساده فکر می کنیم؟ آیا عزت دختر به این است که وسایلش لوکس باشد؟یعنی شخصیت ما باید اینقدر بی ثبات و کوچک باشد که با یخچال لوکس، بزرگتر شود؟ آیا عزت به وسایل است؟ آیا در فرهنگ دینی به ما این طور یاد داده اند؟
در دعای جوشن کبیر داریم: ای کسی که هر کس را که بخواهی عزیز می کنی یعنی عزت دست خداست پس عزت ،دست فرش و مبلمان نیست. در قرآن کریم داریم: تمام عزت برای خداست. هیچ کسی از غیر از خدا عزتی ندارد به شما بدهد. پس عزت را نزد مردم ندانید.
بیایید تصمیم بگیریم که بزرگ شویم. ما باید مشخص کنیم مردم چه بگویند نه اینکه مردم مشخص کنند که ما چه بگوییم. در همه جُربُزه ی تعیین تکلیف برای دیگران وجود دارد. چرا ما باید اینقدر کوچک شویم تا دیگران برای ما تعیین تکلیف کنند؟ چقدر پدر و مادرها هستند که به خاطر سنگین بودن جهیزیه، از خواستگاران دخترشان صرف نظر می کنند.
چندی پیش سیاههای از یک جهیزیه متعلق به عروسی که سال 54 به خانه بخت رفته بود در فضای مجازی منتشر شد و نگاههای زیادی را به خود جلب کرد. این عروس، دختری بود که یک آیینه، یک یخدان، یک چراغ توری، یک دیزی، یکدست رختخواب، دو سینی ورشو، یکدست فنجان چینی، یک تشت لباسشویی، شش بشقاب چینی، شش ظرف مسماخوری، دو کفگیر، دو پرده، شش خورشتخوری، دو کارد بزرگ و کوچک، شش نمکدان و یک سرویس مرغخوری به اضافه چند خردهریز دیگر داشت که خط ناخوانای این سیاهه اجازه خواندنش را نمیداد.
این جهیزیه به رسم سال 54، جهیزیهای خوب محسوب میشود، چون همه نیازهای یک زوج جوان را تامین میکند. اما با این که از آن سال تا امروز فقط 38 سال گذشته اگر قرار باشد سیاهه مربوط به یک جهیزیه معمولی امروزی نوشته شود، چند برابر این جهیزیه خواهد بود. این نشان میدهد که ما در عرض سه دهه چقدر عوض شدهایم و چقدر نیازمند اصلاح و بازنگری در رفتارهایمان هستیم. البته در این شرایط هنوز هم زوجهای متفاوت وجود دارند که دوریشان از زرق و برقهای دست و پاگیر آنها را به نمونههایی تبدیل کرده که رفتارشان قابل الگوبرداری است. از جمله آنهایی که هزینه مراسم عروسیشان را به خرید لوازم خانه به سبکی که میپسندند، اختصاص میدهند یا دخترانی که هزینه خرید جهیزیه را با پسانداز داماد روی هم میگذارند یا خانهای میخرند یا خانهای اجاره میکنند و لوازمی در حد نیاز میخرند، بیآنکه به این فکر کنند که مردم چه میگویند و دربارهشان چطور قضاوت میکنند.
زمان ذرهذره عرف را میسازد و عرف آدمها را. این که جهیزیه در فرهنگ ما به درجهای از اهمیت رسیده که تهیهاش جزو وظایف دختران و از تکالیف پدران و مادران شمرده میشود و بود و نبودش در نحوه ارزیابی از خانواده عروس اثر میگذارد، باوری است که در طول زمان شکل گرفته و گذشت دههها به شدتش دامن زده است.
سالهاست که در فرهنگ ایرانی دختری که با جهیزیهای پر و پیمان به خانه شوهر بیاید، ستایش میشود و بر سر زبانها میافتد و بر عکس، دختری که جهیزیهای مختصر و کمبها دارد حتی اگر ویژگیهای فردی چشمگیری داشته باشد، مورد سرزنشهای آشکار و نهان قرار میگیرد
در فرهنگهایی که ارزش آدمها را با پول و معیارهای مادی میسنجند، رقابتهای ناسالم نیز شکل میگیرد. تهیه جهیزیه یکی از این عرصههای رقابت ناسالم است، چون افراد دریافتهاند که اگر به لوازم بهتر و باکیفیتتری متوسل شوند، شانسشان بالاتر میرود و موقعیت بهتری در خانواده جدید پیدا میکنند.
البته شکی نیست که این طرز تلقی اشتباه است و آدمی که ارزشش به داراییاش باشد اگر آن داراییها از او گرفته شود دیگر حرفی برای گفتن و هنری برای عرضه کردن ندارد، ولی با این حال هنوز رقابت برای داشتن بهترینها ادامه دارد. جهیزیههای امروزی ( البته برای دخترانی که متمکن هستند) تلفیقی است از لوازم ضروری زندگی و وسایل غیرضروری که شاید تا پایان زندگی مشترک نیز به کار نیاید، اما فرهنگ امروزی بودنشان را لازم و موجب چشمگیر شدن جهیزیه میداند. همین دیدگاههاست که از یکسو بار سنگین اقتصادی را بر خانوادهها تحمیل میکند و زرق و برقهای زندگیهای تازه تاسیس را افزایش میدهد، بیآن که به این فکر شود که زندگی و خوشبختیای که از آن انتظار میرود با کالاهای لوکس و گران به دست نمیآید.
علاقه مندي ها (Bookmarks)